Ağız kuruluğu (kserostomi) ağzınızdaki tükürük bezleri yeterli tükürük üretmediğinde gelişir. Yemek yeme, konuşma ve yutma güçlüğü, ağız kokusu, tat duyusunda değişiklik, susuzluk hissi gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Yaşlanma, radyasyon ya da kemoterapi, burun tıkanıklığı gibi durumlar ve diyabet, anemi gibi hastalıklar ya da bazı ilaçlar ağız kuruluğuna neden olabilir. Tükürük diş sağlığının korunmasında önemli bir rol üstlenir. Ayrıca çiğnemeyi ve yutmayı kolaylaştırır ve sindirime yardımcı olur. Ağız kuruluğu bazı basit önlemlerle ya da ilaçlarla tedavi edilebilen bir sorundur. Aloe vera, zencefil, gülhatmi, diş otu ve kırmızı biber gibi bazı şifalı bitkiler tükürük üretimini uyararak ağız kuruluğuna iyi gelebilir.

Ağız kuruluğu belirtileri

Ağzınızda yeterince tükürük olmadığında, aşağıdaki belirtileri yaşayabilirsiniz:

  • Ağızda ve dilde kuruluk veya yapışkanlık hissi
  • Artan susuzluk hissi
  • Ağızda, ağız köşelerinde yara veya yarıklar, dudaklarda çatlama
  • Ağız kokusu
  • Ağızda ve dilde yanma veya karıncalanma hissi
  • Burunda kuruluk hissi
  • Yemek yeme, konuşma ve yutma güçlüğü
  • Boğazda kuruluk ya da boğaz ağrısı
  • Ses kısıklığı
  • Tat duyusunda değişiklik
  • Protez takma sorunları

https://www.doktoradanis.net/kabizlik-neden-olur-kabizliga-iyi-gelen-yiyecekler/

Daha ciddi vakalarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:

  • Diş çürükleri
  • Cilt ve gözlerde kuruma
  • Deri döküntüsü
  • Eklem ağrısı

Ağız kuruluğu ve halsizlik

Ağız kuruluğu ve halsizlik, özellikle dehidrasyon (viral bir hastalık, diüretik ilaçlar, sıcak çarpması, bulantı, kusma ve ishalin neden olduğu aşırı su kaybı) sonrası görülebilir. Ayrıca Sjögren sendromu veya Multiple Skleroz gibi bazı otoimmün hastalıklar, baş veya boyuna uygulanan radyasyon tedavisi ve vücutta aşırı demir birikimi (kalıtsal bir durumdur) ağız kuruluğu ve halsizliğe neden olabilir.

Ağız kuruluğu ve çarpıntı

Ağız kuruluğuna eşlik eden çarpıntının çeşitli tıbbi nedenleri olabilir. Atriyal fibrilasyon (kalp ritmi düzensizliği), panik atak, anksiyete (kaygı) ya da dehidrasyon (su kaybı) bu belirtilere neden olabilir. Eğer durumunuz sizi endişelendiriyorsa mutlaka doktorunuza danışın.

Ağız kuruluğu ve baş ağrısı

Çoğunlukla gerilim tipi baş ağrısı ya da migren ağız kuruluğuna da neden olabilir. Menenjit, güneş çarpması, dehidrasyon, aşırı alkol kullanımı ve bazı ilaçlar (yan etkileri öğrenmek için ilacı kullanmadan önce kullanma talimatına bakın) ağız kuruluğu ve baş ağrısına neden olabilir. Eğer bu belirtilere baş dönmesi de eşlik ediyorsa mutlaka tıbbi yardım alın.

Ağız kuruluğu neden olur?

Ağız kuruluğu, ağızdaki tükürük bezlerinin bazı sebeplerle yeterli tükürük üretememesi nedeniyle oluşur. Ağız kuruluğunun en sık görülen nedenleri şöyledir:

  • Bazı ilaçların yan etkileri: Ağız kuruluğu, depresyon, yüksek tansiyon ve anksiyete tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, ayrıca bazı antihistaminikler, dekonjestanlar, kas gevşeticiler, diüretikler de dahil pek çok ilacın yan etkisi olabilir.
  • Yaşlanma: Kullanılan ilaçlar dışında vücudun ilaçları işleme yeteneğindeki değişiklikler, yetersiz beslenme ve uzun süreli sağlık sorunları da ağız kuruluğuna neden olabilir.
  • Kemoterapi: Kemoterapi ilaçları tükürüğün yapısını ve üretilen miktarı değiştirebilir.
  • Radyasyon tedavisi: Başa ve boyuna uygulanan radyasyon tedavisi (baş ve boyun kanseri durumunda) tükürük bezlerine zarar vererek tükürük üretiminde azalmaya neden olabilir.
  • Sinir hasarı: Yaralanma veya ameliyat sonrası baş ve boyun bölgesinde oluşan sinir hasarı ağız kuruluğuna neden olabilir.
  • Dehidrasyon: Ateş, aşırı terleme, kusma, ishal veya kan kaybı sonrası aşırı su kaybı gerçekleşirse ağız kuruluğu da yaşanabilir.
  • Burun tıkanıklığı: Ağız açık uyumak veya nefes almak
  • Tükürük bezlerinin alınması
  • Tütün ve alkol kullanımı
  • Uyuşturucu kullanımı.

https://www.doktoradanis.net/karin-agrisi-neden-olur-ne-iyi-gelir-evde-tedavisi/

Ağız kuruluğu hangi hastalığın belirtisi?

Bu hastalıklar da ağız kuruluğuna neden olabilir:

  • Diyabet,
  • Felç,
  • Ağızda mantar enfeksiyonu (pamukçuk)
  • Alzheimer
  • Sjögren sendromu
  • HIV/AIDS
  • Anemi (kansızlık)
  • Kistik fibroz,
  • Romatoid artrit,
  • Hipertansiyon,
  • Parkinson hastalığı,
  • Kabakulak

Gece ağız kuruluğu neden olur?

Geceleri ağız kuruluğu, özellikle yaşlılarda yaygın görülen bir durumdur. Kullanılan ilaçların yan etkisi, dehidrasyon ya da yetersiz beslenme yaşlılarda gece ağız kuruluğuna neden olabilir. Ayrıca;

  • Tükürük bezlerinin geceleri daha az tükürük üretmesi,
  • Ağızdan nefes alma (burun darlığı, burun tıkanıklığı, soğuk algınlığı, alerji, obstrüktif uyku apnesi buna neden olabilir) da gece ağız kuruluğunun en sık görülen nedenlerindendir.

Tiroid ağız kuruluğu yapar mı?

Tiroid hastalarının kalıcı ağız kuruluğu sorunu yaşama olasılıkları yüksektir. Yapılan bir araştırmada ağız kuruluğu teşhisi konan kişilerin yaklaşık yarısının tiroid hastası olduğu gözlenmiştir.

Özellikle hipotiroid hastalığı, metabolizmanın yavaşlamasına neden olarak tükürük bezlerinin tükürük üretiminin ve salınımının azalmasına neden olabilir. Ancak hipertiroidizm, Hashimoto tiroiditi, subakut tiroidit ve Grave hastalığı gibi diğer tiroid hastalıkları da ağız kuruluğuna neden olabilmektedir.

Hangi ilaçlar ağız kuruluğu yapar?

Aşağıdaki ilaçların yan etkilerinden biri de ağız kuruluğu olabilir. Bu liste dışında kalan bazı ilaçlarda da benzer yan etkiler olabileceği için ilacınızı kullanmadan önce mutlaka kullanma talimatını okuyun:

  • Alzheimer ilaçları (donepezil, galantamin, rivastigmin)
  • Uyarıcılar (dekstroamfetamin, dekstroamfetamin/amfetamin, metilfenidat)
  • Antikolinerjikler (atropin, benztropin mesilat, fesoterodin)
  • Ağrı kesiciler (ibuprofen, naproksen, diklofenak, asetaminofen, hidrokodon, morfin, kodein)
  • Antidepresanlar (seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar), serotonin ve norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI'ler), trisiklik antidepresanlar, monoamin oksidaz inhibitörleri)
  • Bronkodilatörler (albuterol, flutikazon, flutikazon propiyonat-salmeterol)
  • Antihistaminikler (setirizin, feksofenadin, loratadin)
  • Antipsikotikler (ketiyapin, risperidon, trifluoperazin)
  • Benzodiazepinler (alprazolam, diazepam, temazepam)
  • Diüretikler (bumetanid, etakrinik asit, furosemid)
  • Tansiyon ve kalp ilaçları (ACE inhibitörleri, kalsiyum kanal blokerleri, beta blokerler, kalp ritmi ilaçları)
  • Dekonjestanlar (oksimetazolin, psödoefedrin, oksimetazolin)

https://www.doktoradanis.net/bas-agrisi-neden-olur-turleri-ve-teshisi/

Ağız kuruluğuna ne iyi gelir?

Eğer ağız kuruluğunuzun ciddi tıbbi bir nedeni yoksa basit uygulamalarla tedavi edebilirsiniz. İşte birkaç öneri:

  • Ağzınızı nemli tutmak ve mukusu seyreltmek için gün boyunca bol su ve şekersiz içecekler yudumlayın ya da buz parçaları emin. Geceleri yatağınızın yanında bir bardak su bulundurun.
  • Yemek sırasında yutmanıza yardımcı olması için su için.
  • Kraker, tost, bisküvi, kuru ekmek, kurabiye, kuru et, kuru meyve gibi kuru yiyeceklerden ve şeker içeriği yüksek, asitli yiyecek ve içeceklerden kaçının.
  • Şekersiz sakız (özellikle ksilitol içeren) çiğneyin.
  • Eczanelerde satılan tükürük arttırıcı reçetesiz ürünleri deneyin.
  • Ağzınızdan değil burnunuzdan nefes alın.
  • Geceleri bir oda nemlendiricisi kullanın.
  • Dudaklarınız kurudu ya da çatladıysa nemlendirin.
  • Kafein, alkol veya tütün ürünlerinden uzak durun.
  • Eğer kullandığınız ilaçlar ağız kuruluğuna neden oluyorsa alternatif öneri için doktorunuza danışın. Doktorunuz dozu ayarlayabilir veya size ağız kuruluğuna neden olmayan başka bir ilaca yönlendirebilir.

Tükürük dişler için koruyucudur, bakteriler tarafından üretilen asitleri nötralize ederek, bakteri üremesini sınırlar ve diş çürümesini önlemeye yardımcı olur.  Tükürük eksikliği durumunda dişlerinizi korumak için ek önlemler almanız gerekebilir:

  • Dişlerinizi florürlü bir diş macunu ve diş ipi ile temizleyin. Ayrıca florürlü ağız çalkalama suyu kullanın.
  • Alkol veya peroksit içeren ağız gargaralarından kaçının çünkü daha çok ağız kurumasına neden olabilirler.
  • Diş hekiminizden, bakteri asitlerini nötralize eden ürünler hakkında bilgi alın.
  • Yumuşak kıllı bir diş fırçası kullanın.
  • Yemeklerden önce ve sonra ağzınızı karbonatlı su ile (sade su veya hafif bir gargara (1 bardak su, ½ çay kaşığı tuz ve ½ çay kaşığı karbonat) ile çalkalayın.

Ağız kuruluğu tedavisi

Yukarıda saydığımız önlemler çoğu ağız kuruluğu vakasında işe yarayabilir ancak tedavi edici değildir. Eğer ağız kuruluğunuz herhangi bir hastalıktan kaynaklanıyorsa hastalığın tedavisine odaklanmak gerekir. Ya da tedavi edilemeyen bazı tıbbi durumlarda (tükürük bezi hasarı, Sjögren sendromu, Alzheimer hastalığı, felç vb.) tükürük akışını artırmanın farklı yolları aranabilir. Ayrıca günümüzde hasar görmüş tükürük bezlerini onarma veya vücuda implante edilebilecek yapay tükürük bezi gibi umut verici yeni tedaviler üzerinde çalışılmaktadır.

https://www.doktoradanis.net/bas-agrisina-ne-iyi-gelir-tedavi-yontemleri-ve-oneriler/

Ağız kuruluğu için ilaç isimleri

Aşağıdaki reçeteli veya reçetesiz bulabileceğiniz ilaçlar da ağız kuruluğu sorununun çözümüne yardımcı olabilir:

  • Reçeteli ilaçlar: Pilokarpin (Salagen) veya cevimeline içeren ilaçlar doğal tükürük üretimini arttırabilir. Genellikle Sjögren sendromu olan kişilerde ağız kuruluğunu tedavi etmek için kullanılır.
  • Reçeteli veya reçetesiz gargaralar: Özellikle ksilitol içeren ağız gargaraları ağız kuruluğu için üretilmiştir.
  • Sprey veya jel formlarında yapay tükürük ürünleri: Ağız içinin nemlenmesine yardımcı olabilirler.

Ağız kuruluğuna bitkisel çözüm

Bazı bitkiler tükürük üretimini uyararak ağız kuruluğuna geçici bir çözüm sunabilirler. Araştırmalarda siyalagog olarak tanımlanan bu bitkilerden bazıları şöyledir:

  • Aloe vera jeli ve meyve suyu
  • Taze zencefil
  • Gülhatmi ve hatmi kökü
  • Nopal kaktüs (dikenli armut kaktüsü) ve meyvesi
  • Spilanthes acmella (diş otu)
  • Capsicum annuum (tatlı kırmızı biber)